Hệ thống phanh xe là một trong những bộ phận rất quan trọng, giúp người lái đảm bảo an toàn trên mọi hành trình. Do đó, khi trang bị cho mình đầy đủ kiến thức về phanh xe sẽ giúp tài xế nâng cao hiệu suất hoạt động của phanh, tăng tuổi thọ sử dụng và đảm bảo an toàn. Cùng Bridgestone tìm hiểu hệ thống này và những điều cần biết qua bài viết sau nhé!

NHỮNG ĐIỀU VỀ PHANH XE BẠN CẦN BIẾT

HỆ THỐNG PHANH TANG TRỐNG CỦA XE

Phanh tang trống có cấu tạo gồm 2 phần cơ bản: trống phanh và má phanh. Phần trống phanh có dạng hộp rỗng, gắn liền với trục dẫn động với bề mặt tiếp xúc bên trong được làm nhám nhằm làm tăng hiệu quả phanh. Guốc phanh thì được làm bằng thép, bề mặt tiếp xúc với trống phanh được phủ thêm 1 lớp hợp chất chịu ma sát. Guốc phanh được điều khiển bởi dây cáp hoặc một piston thủy lực để tạo lực bung, ép vào trống phanh. Hệ thống này khá phức tạp, có nhiều chi tiết cồng kềnh, độ bến kém, quá trình bảo dưỡng phức tạp… Lớp vật liệu dùng làm bề mặt ma sát thường được chế tạo bằng asbestos hoặc từ hợp chất của nó. Hợp chất này có một nhược điểm là rất có hại đến sức khỏe con người. Các nhà khoa học đã chứng minh được rằng asbestos còn có thể gây nên một số ung thư trên cơ thể người và nó đã bị cấm sử dụng từ những năm 1980 đến nay.

Mỗi guốc phanh thì bao gồm 1 đầu cố định và đầu tựa vào piston thủy lực. Với cấu hình như trên, khi tang trống quay, lực ép từ piston thủy lực sẽ làm cho má phanh trước ép vào phần tang trống. Cũng một phần do cách bố trí, chiều từ đầu cố định đến đầu di chuyển của má phanh trước sao cho trùng với chiều chuyển động của tang trống, khiến cho lực ép cũng bị giảm theo. Vì thế, các kỹ sư đã tăng thêm diện tích tiếp xúc của má phanh trước để có thể bù đắp lại mất mát này. Với cách giải thích tương tự này, thì má phanh sau sẽ có chiều hướng tự làm tăng lực ép lên tang trống, khiến cho việc điều khiến khó khăn và dễ dàng gây ra hiện tượng “bó phanh”. Thế nên, phần diện tích tiếp xúc của nõ cũng vì thế mà đã bị cắt giảm.

HỆ THỐNG PHANH ĐĨA CỦA XE

Khi mà một vài dòng xe phổ thông vẫn còn đang sử dụng phanh tang trống cho bánh sau thì hầu hết các dòng xe đời mới đều đã sử dụng phanh đĩa trên cả bốn bánh vì chúng sẽ giúp cho xe dừng lại tốt hơn và tản nhiệt nhanh hơn.

Có những lúc hầu hết các xe ôtô đều được gắn thêm phanh tang trống trên bốn bánh, nhưng từ những năm 1975 thì các tiêu chuẩn an toàn yêu cầu tất cả phanh trước phải là hệ thống phanh đĩa.

Phanh đĩa được công nhận là sáng chế của một kỹ sư người Anh tên cụ thể là Frederick Lanchester vào năm 1902 và cũng được sử dụng đầu tiên trên chiếc Lanchester của ông vào năm 1903. Vào thời điểm đó, không có được các vật liệu hiện đại nên các má phanh thường bị mòn rất nhanh, vì vậy mà các đĩa phanh vẫn cực kỳ hiếm hoi mãi cho đến những năm 1950.

Được gọi là phanh đĩa do nó sử dụng một rôto kim loại nặng tên là đĩa phanh. Chúng sẽ nằm ở phía sau la zăng bánh xe. Nếu như xe của bạn không sử dụng nắp chụp mâm bánh xe thì bạn có thể nhìn thấy chúng. Bất cứ khi nào bánh xe quay tròn, thì đĩa phanh cũng quay theo với cùng tốc độ.

Thật vậy, một chiếc xe thà như không khởi động được thì còn tốt hơn là không dừng lại được. Phanh đĩa là một chi tiết rất cần thiết trên xe, nếu bạn biết được cơ chế hoạt động của nó thì bạn sẽ có thể phát hiện các hư hỏng của hệ thống một cách kịp thời, từ đó đảm bảo sự an toàn cho bạn và những người khác khi lưu thông trên đường.

Ngoại trừ những trường hợp được xem là rất hiếm hoi thì việc sửa chữa hệ thống phanh không phải là một việc làm gây tốn quá nhiều thời gian. Chính việc người lái trì hoãn việc sửa chữa những hư hỏng nhỏ hoặc bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo khiến cho vấn đề từ nhỏ trở nên nghiêm trọng hơn.

CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA PHANH ĐĨA

Sẽ có một giá đỡ chụp bên ngoài đĩa phanh được gọi là cùm phanh, nó sẽ chịu trách nhiệm giữ các má phanh. Khi đạp phanh, lúc này lực thủy lực ép sát các má phanh vào đĩa phanh và tạo ra lực ma sát làm cho xe của bạn dừng lại. Đó cũng nguyên lý hoạt động cơ bản của phanh đĩa.

Phanh tang trống cũng sẽ sử dụng lực ma sát và áp lực nhưng phanh tang trống có cơ cấu hoạt động khác biệt. Thay vì là dùng một chiếc rôto, có một cái trống phanh bằng kim loại phía sau mâm bánh xe với guốc phanh bên trong. Khi nhấn phanh, những guốc phanh sẽ mở căng ra và ép phần má phanh vào trống phanh, tạo ra một lực ma sát làm xe dừng lại.

Trong hai loại phanh này, thì phanh đĩa vượt trội hơn vì nó tản nhiệt nhanh hơn nhiều, giảm được khả năng bị “cháy bố phanh” khi phanh quá nóng đến nỗi phanh không hoạt động được. Tuy nhiên thì loại này cũng đắt hơn, đó là lý do tại sao một vài mẫu xe phổ thông hiện nay vẫn còn sử dụng phanh tang trống ở bánh sau.

MỘT SỐ LƯU Ý VỀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG PHANH XE

Phanh có thể hoạt động nhờ lực ma sát, vì thế má phanh mòn rất nhanh. Chính xác mất bao lâu sẽ bị mòn hoàn toàn là tùy thuộc vào từng người lái, quan trọng nhất là cách mà bạn lái xe. Nếu như bạn đã thay rất nhiều má phanh vậy hãy xem lại cách lái xe của mình nhé. Bạn có đang chạy với tốc độ rất nhanh khi sắp gặp đèn đỏ và buộc phải đạp phanh gấp? Hoặc bạn chủ yếu đi với tốc độ cao, đường đi có thực sự thông suốt hay bạn di chuyển trong giờ cao điểm và bạn vừa tăng tốc thì phải nhấn phanh liên tục, rồi lại tăng tốc sau đó lại nhấn phanh, cứ lặp đi lặp lại như thế liên tục? Nếu như vậy, chính bạn đang làm cho má phanh bị mòn nhanh hơn.

Kiểm tra hệ thống phanh bất cứ khi nào bạn thấy chân phanh đã gần sàn hơn bình thường khi nhấn vào hoặc cảm thấy lực hãm phanh đã không còn đều hay nếu đèn cảnh báo phanh xuất hiện trên màn hình (khi bạn không dùng phanh đỗ xe lúc dừng lại). Tất cả những điều này chính là dấu hiệu rõ rệt nhất cho việc phanh của bạn có vấn đề.

Xe bạn không dừng hoặc dừng không được êm thì có thể gây nguy hiểm cho mọi người trên đường. Các vấn đề về phanh thì chắc chắn không thể tự phục hồi được. Chúng nó sẽ trở nên nghiêm trọng hơn và chính bạn sẽ phải bỏ ra càng nhiều tiền để sửa chúng.

CÁC LỖI PHANH XE Ô TÔ THƯỜNG GẶP

Dưới đây là những lỗi thường gặp của hệ thống  phanh xe ô tô:

Phanh bị kêu

Khi phanh bị kêu bạn sẽ thấy có những tiếng kêu lạ khi đạp phanh. Có nhiều nguyên nhân khiến phanh xe ô tô bị kêu như: Má phanh bị mòn, má phanh xe bị bẩn, má phanh lỏng, phanh xe bị đọng nước hay mâm phanh lỏng…

Phanh bị nặng

Nếu có cảm giác nặng khi đạp phanh có thể do phanh bị nặng khiến bạn khó khăn khi đạp chân phanh và cần nhiều sức. Những nguyên nhân thường gặp khiến phanh xe bị nặng phải kể tới: Do đường ống dẫn dầu của xe bị tắc, bầu trợ lực phanh có vấn đề, kẹt lò xo, xe bị bó chân phanh, v.v

Bàn đạp phanh bị thấp

Đây là dấu hiệu cho thấy hệ thống phanh xe của bạn đang có vấn đề và cần xử lý sớm. Những nguyên nhân thường gặp khiến bàn đạp phanh xe bị thấp gồm: Đĩa phanh bị đảo, thiếu dầu phanh, xilanh chính có vấn đề, má phanh mòn hay trợ lực phanh có trục trặc, v.v.

Xe mất phanh

Xe bị mất phanh là vấn đề rất nghiêm trọng khi lái xe và sẽ gây nguy hiểm cho tài xế. Các nguyên nhân chính khiến xe mất phanh do phanh ABS có vấn đề, không khí lọt vào đường ống dẫn dầu của phanh xe hay áp suất dầu phanh bị mất.

Trên đây là những điều bạn cần biết về hệ thống phanh xe mà đội ngũ tư vấn của Bridgestone đã tổng hợp được, chúc các bạn lái xe an toàn.